Hơn hai tháng qua, công an cả nước liên tiếp điều tra sai phạm trong đăng kiểm xe cơ giới (contrôle technique). Theo Người phát ngôn Bộ Công an, đến nay công an 28 địa phương đã khởi tố 42 vụ án, khám xét 62 trung tâm và 4 chi cục đăng kiểm, khởi tố 379 bị can với 7 tội danh khác nhau. Gần 400 bị can trong đó có hàng loạt giám đốc, phó giám đốc các trung tâm và hai Cựu cục trưởng đăng kiểm.

Những con số này cho thấy quy mô sai phạm, tính hệ thống trong thời gian dài và quả thực là điều đáng giật mình, đau lòng. Đáng giật mình vì đăng kiểm là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến an toàn giao thông, đến sức khỏe và tính mạng mỗi người trong chúng ta. Còn đau lòng ở chỗ chắc rằng không ai trong chúng ta muốn nhìn người khác vướng vòng lao lý, vì không chỉ bản thân họ mà đằng sau là gia đình, người thân.

Nhưng dù sao, sai phạm nếu có đều phải xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật để vừa lập lại trật tự và sự lành mạnh trong hoạt động đăng kiểm, cũng vừa để răn đe, cảnh tỉnh những ai còn muốn lợi dụng hoạt động đăng kiểm để trục lợi bất chính.

Thông tin đáng chú ý hiện nay là sai phạm trong đăng kiểm sẽ không dừng ở gần 400 bị can, điều này nghĩa là bê bối đăng kiểm chưa dừng lại.

Những tiêu cực bị phanh phui cho thấy nhiều trung tâm đăng kiểm lâu nay hoạt động theo kiểu “đếm xe thu tiền”. Mối lợi từ hoạt động đăng kiểm khiến nhiều người mờ mắt để rồi đến nay họ lại tìm cách bỏ nghề vì… nghe tiếng còi hú cũng giật mình.

Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An cho biết, đang có một làn sóng tháo chạy của người lao động tại các trung tâm đăng kiểm. Nhiều người xin nghỉ vì quá áp lực, thậm chí bị sang chấn tâm lý vì làm việc trong tình trạng không biết lúc nào bị bắt.

Hàng trăm người tại các trung tâm đăng kiểm bị bắt, số còn lại rục rịch bỏ việc. Có người vội vã bỏ việc đến mức không cần giải quyết chế độ. Sự ra đi vội vã khiến dư luận đặt câu hỏi: Không có tật sao phải giật mình?

Vấn đề đặt ra hiện nay, đăng kiểm là hoạt động quan trọng trong lĩnh vực giao thông, nhu cầu đăng kiểm phương tiện của người dân trên toàn quốc là rất lớn. Trong khi đó hàng loạt trung tâm đăng kiểm đang ùn tắc, người dân xếp hàng chờ đợi gây lãng phí lớn về nguồn lực xã hội. Đó là chưa nói đến nguy cơ đứt gãy hệ thống đăng kiểm ở nhiều nơi trong bối cảnh đăng kiểm viên bỏ nghề như đề cập ở trên. Dĩ nhiên nếu xảy ra việc đứt gãy hệ thống đăng kiểm thì người dân lại càng gặp khó khăn, khổ sở hơn khi có nhu cầu đăng kiểm phương tiện.

Theo thống kê của ngành đăng kiểm, vào tháng 3/2023, các trung tâm đăng kiểm còn hoạt động chỉ đáp ứng 52% nhu cầu người dân tại Hà Nội và 53% tại TPHCM. Từ tháng 4/2023 có nguy cơ đứt gãy hệ thống đăng kiểm xe tại TPHCM do năng suất kiểm tra chỉ đạt 31% nhu cầu.

Đến ngày 26/2, cả nước có hơn 2.000 đăng kiểm viên và đây cũng là số lượng cần thiết để duy trì hoạt động toàn bộ hệ thống kiểm định xe cơ giới. Tuy nhiên số đăng kiểm viên đang làm việc trên toàn hệ thống chỉ khoảng 1.500 người. Như vậy, toàn hệ thống hiện thiếu hàng trăm đăng kiểm viên.

Thực tế trên cho thấy việc bổ sung nguồn nhân lực, đặc biệt là đội ngũ đăng kiểm viên để đáp ứng nhu cầu đăng kiểm phương tiện cho người dân và doanh nghiệp là rất cần thiết và cấp bách; nếu không sẽ dẫn tới tình trạng ùn tắc, quá tải nghiêm trọng, người dân và doanh nghiệp bức xúc vì phương tiện không được kiểm định đúng hạn.

Và muốn triệt tận gốc tiêu cực trong lĩnh vực đăng kiểm thì các chủ phương tiện phải nói không với chuyện “bỏ quên” tiền trong xe khi đi đăng kiểm. Tâm lý tốn ít tiền cho mau xong chuyện đã dung dưỡng tiêu cực.

Hoạt động đăng kiểm chỉ đi vào nề nếp, đúng pháp luật chỉ khi có sự sửa sai nghiêm túc của ngành, và cả sự thay đổi thói quen từ một bộ phận không nhỏ chủ phương tiện.